De eerste minister van de Republiek

De Hollandse raadpensionaris werd door tijdgenoten vaak gezien als leider van de Republiek. Dat is niet vreemd. Holland was oppermachtig en daarom maakte de Hollandse raadpensionaris niet alleen de dienst uit in zijn eigen gewest, maar ook in de Staten-Generaal. Om het ambt van raadpensionaris beter te begrijpen, vergelijkt Jaap de Haan het optreden van Johan van Oldenbarnevelt met dat van Johan de Witt en Gaspar Fagel. De vier functies die hij onderscheidt, zijn ook te zien bij de eerste minister in Spanje, Engeland, Frankrijk, Zweden en Brandenburg. De Hollandse raadpensionaris kan daarom worden beschouwd als eerste minister van de Republiek.